توافق سیاسی میان «اشرف غنی احمدزی»، رئیس جمهور و «عبدالله عبدالله»، رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان در حالی با گذشت حدود 8 ماه از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در این کشور به دست آمد که هنوز برنامه جدیدی برای مبارزه با کشت، تولید و قاچاق تریاک و هروئین ارائه نشده است.
روز جهانی مبارزه با مواد مخدر در حالی فرا رسیده که توافق سیاسی در بلوک دولت و توافق طالبان و امریکا چشم‌انداز مواد مخدر در این کشور را بیش از پیش مبهم ساخته است.
توافق سیاسی میان «اشرف غنی احمدزی»، رئیس جمهور و «عبدالله عبدالله»، رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان در حالی با گذشت حدود 8 ماه از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در این کشور به دست آمد که هنوز برنامه جدیدی برای مبارزه با کشت، تولید و قاچاق تریاک و هروئین ارائه نشده است.
پس از انتخابات ریاست جمهوری مهرماه سال گذشته، شکاف دیگری نیز به جامعه پر از شکاف اضافه شد که عبارت بود از بروز اختلافی شدید درون کابینه وحدت ملی افغانستان. این کابینه در پی توافق سیاسی عبدالله عبدالله و اشرف غنی پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 2014 به قدرت رسیده بود. اما با وجود طرح شعارهایی جاه طلبانه، عملاً توفیق چشمگیری در زمینه اصلاح امور افغانستان حاصل نکرد.
انتخابات ریاست جمهوری اخیر که با افت شدید مشارکت مردمی و با به صندوق ریخته شدن کمتر از 2 میلیون رأی همراه بود مشکلات کشور را بیش از پیش افزایش داد. هر دو کاندیدای اصلی انتخابات خود را همچون سال 2014 برنده اعلام کردند. اما برخلاف سال 2014 مانورهای سیاسی این دو نفر به سخنرانی ختم نشد و آنها حتی اقدام به برگزاری مراسم تحلیف به عنوان رئیس جمهور قانونی کشور نیز کردند.
این درحالی بود که اوضاع امنیتی افغانستان در یک سال گذشته در حال بدتر شدن بوده است. و هم بر شمار ولسوالی‌های تحت تسلط طالبان افزوده شده و هم بر شمار مناطق مورد مناقشه. همچنین مناطقی که دولت در آنها کاملاً اوضاع را در اختیار داشته در یک سال اخیر به زیر 50 درصد ولسوالی ها سقوط کرده است.
در این میان توافق سیاسی میان عبدالله و اشرف غنی اگرچه می‌تواند بلوک دولت مرکزی را دیگر بار در برابر طالبان متحدتر سازد، اما این توافق نسبت به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های جاری افغانستان کاملاً ساکت است. این بحران عبارت از کشت خشخاش و تولید و قاچاق تریاک و هروئین است.
مفاد این توافق عبارتند از
تشکیل شورای عالی دولت تحت رهبری دکتر محمد اشـرف غنی.
شـورای عالی مصالحه تحت رهبری دکتر عبدالله عبدالله
تقدیر از رهبران قبلی پروسه صلح
حکومت مشارکتی (تقسیم 50 - 50 وزارتخانه ها و مناصب حکومتی)
اصلاحات ساختاری
مکانیزم نظارت و تطبیق
در واقع این توافق اشرف غنی را همچون قبل شخص اول حکومت و عبدالله عبدالله را دومین مقام پرقدرت افغانستان می‌کند. با وجود اینکه این مفاد و به ویژه ریاست عبدالله بر کمیسیون صلح که مسئولیت مدیریت مذاکرات با طالبان را برعهده دارد به صورتی غیرمستقیم موضوع مبارزه با مواد مخدر را نیز دربر‌می‌گیرد، اما هیچ گونه اشاره مستقیمی به این بحران نشده و در حدی کلی نیز برای آن تعیین تکلیف نشده است.
از سوی دیگر مسئولان کابینه مشارکتی افغانستان نیز به جز پاره‌ای موضع‌گیری‌های کلی هیچ‌گونه طرح و برنامه‌ای برای مقابله با مواد مخدر در سطوح کشت، تولید و نیز قاچاق و توزیع ارائه نکرده‌اند.
نمودار 1) سطح زیر کشت خشخاش در افغانستان از 1994 تا 2018[1]
با توجه به روند وخامت اوضاع امنیتی افغانستان در یک سال اخیر به نظر میرسد احتمالاً سطح زیر کشت خشخاش در سال 2019 نیز به دو سال 2017 و 2018 (که رکوردهای بی‌سابقه‌ای به شمار می‌آیند) پهلو می‌زند.
نمودار 2) میزان کشت خشخاش و مزارع امحاء شده در افغانستان از 2008 تا [2]2018
بحران صلح
از سوی دیگر موضوع صلح با طالبان نیز به عنوان یک عامل تعیین کننده بیش از پیش وضعیت افغانستان را مبهم ساخته و امکان تحلیل روندها را از پژوهشگران گرفته است. در شرایطی که طالبان با آمریکا بر سر رئوس مفاد صلح به توافق رسیده و در ازای درپیش گرفتن رویه‌ای ضدتروریستی (که مشخص نیست به زعم طالبان چه معنایی دارد) برای کاهش نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان به توافق رسیده اما موضوع تبعیت از کابل را به مذاکره مستقیم با دولت مرکزی موکول کرده، بسیار بعید به نظر میرسد این گروه قصد امتیاز دادن به کابل را داشته باشد.
طالبان اکنون خود را گروهی در حد و اندازه مذاکره و گفت‌وگو از موضعی برابر با ایالات متحده می‌داند. افزون بر این با افزایش اقتدار طالبان در عرصه میدانی در یک سال گذشته بعید به نظر میرسد دولت مرکزی افغانستان کار آسانی برای گرفتن امتیازات تعیین کننده و قابل توجه از این گروه پیش‌رو داشته باشد.
در واقع توافق آمریکا و طالبان از یکسو وضعیت کشت، تولید و قاجاق مواد مخدر در این کشور را احتمالاً بدتر خواهد کرد و از سوی دیگر آغاز شدن مذاکرات بین الافغانی و مصالحه نهایی در این کشور را بیش از پیش به تعویق خواهد انداخت.
با توجه به اینکه موازنه قوا در یک سال اخیر به شدت به نفع طالبان برهم خورده، به نظر میرسد طالبان نیازی به گفت‌وگوی جدی با کابل از یکسو و نیز پایان دادن به اقدامات تروریستی و محدود کردن سطح زیر کشت خشخاش در مناطق تحت کنترل خود نخواهد داشت.
منبع: مرکز مطالعات افغانستان
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/18896
تگ ها:
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
